Jak leczyć ząb zatrzymany?
Zęby zatrzymane są w pełni wykształconymi zębami, które w swoim procesie wzrostu zatrzymały się i utknęły w kości szczęki lub żuchwy. Ze względu na to, w jakim stopniu kość otacza ząb zatrzymany można mówić o zatrzymaniu całkowitym (ząb w ogóle nie wyrznął się z kości) lub zatrzymaniu częściowym (zatrzymany ząb w dziąśle i częściowo w kości).
Atawistyczny problem
Problemy z niewyrznięciem się zębów dotyczą głównie trzecich trzonowców popularnie zwanych ósemkami lub zębami mądrości. Na obecnym etapie ewolucyjnym są to zęby człowiekowi zupełnie nieprzydatne – ich występowanie jest atawizmem wskazującym na nasze pochodzenie od naczelnych. Ósemki potrafią sprawiać wiele problemów również wówczas, gdy prawidłowo się wyżną – są położone na końcach łuków i trudno dostępne, stąd ze względu na niedostateczną higienę często atakowane są przez próchnicę.
Oprócz trzecich trzonowców zatrzymanie zębów może dotyczyć każdego innego zęba w łuku, jednak największe problemy sprawia zatrzymana ósemka. Przyczyną niewyrznięcie się zębów mądrości jest najczęściej brak miejsca w łuku. O tym, że ząb się zatrzymał można dowiedzieć się przypadkiem podczas badania diagnostycznego aparatami do prześwietleń. Jednak w zdecydowanej większości przypadków zatrzymana ósemka objawi się w nieprzyjemny dla jej posiadacza sposób.
Ząb zatrzymany – objawy
Zjawisko zatrzymania niekorzystnie wpływa na codzienne funkcjonowanie, a zęby zatrzymane dają szereg nieprzyjemnych symptomów:
- silny i trwający nieprzerwanie ból (wywołuje go nacisk zęba zatrzymanego na nerw),
- stan zapalny dziąseł pokrywających zatrzymane zęby,
- paradontoza zębów sąsiadujących z zębem zatrzymanym,
- szczękościsk,
- trudności z otwieraniem ust, zwłaszcza przy jedzeniu, którym towarzyszy silny ból,
- wady zgryzu,
- próchnica zęba zatrzymanego częściowo,
- pęknięcie zęba sąsiedniego, na który napiera zatrzymany ząb w dziąśle.
Zatrzymanie zębów innych niż ósemki można łatwo zauważyć i wcześnie podjąć odpowiednie działania lecznicze. W przypadku ósemek nie jest to łatwe ze względu na niestandardowy czas wyrzynania się tych zębów – teoretycznie powinny się wyrznąć między 17 a 25 rokiem życia, ale w praktyce bywa różnie i o ile brak ósemek nie daje żadnych nieprzyjemnych objawów, to nikt ich specjalnie nie poszukuje.
Jak leczyć zęby zatrzymane?
Generalnie stosuje się dwie metody leczenia zębów zatrzymanych:
- Ekstrakcja, czyli usunięcie zęba
- Ściągnięcie zęba, czyli ortodontyczne działania zmierzające do przywrócenia zębowi należytej pozycji w łuku.
Ściąganie zębów stosowane jest w przypadku zębów mających wpływ na estetykę – ładny uśmiech, czyli ściąga się jedynki i dwójki (siekacze), trójki (kły), przedtrzonowce (czwórki i piątki). Ortodontyczne leczenie zatrzymanych trzonowców pierwszych i drugich (szóstek i siódemek) ma sens wówczas, gdy od ich posiadania zależeć będzie prawidłowy zgryz.
Ściąganie zębów zatrzymanych jest procesem długim – może trwać kilka lat. Ortodonta najpierw odsłania dziąsło i na zatrzymany ząb zakłada aparat, który ma za zadanie sprowadzić ząb na właściwe miejsce.
Usuwanie zębów zatrzymanych dotyczy głównie ósemek, choć może to być również inny ząb, szczególnie wówczas, gdy zatrzymanie trwało długo i ząb uległ zniszczeniu lub gdy jego brak w łuku nie zakłóci prawidłowości zgryzu.
Ekstrakcja zatrzymanych zębów
O ekstrakcji zębów zatrzymanych w dziąśle stomatolog decyduje ze względu na następujące wskazania, w tym estetyczne, protetyczne i ortodontyczne :
- Położenie poza łukiem,
- Zapobieganie powstaniu i zakażeniu kieszonki dziąsłowej,
- Zapobieganie powstaniu lub usunięcie już istniejącej torbieli zawiązkowej wokół korony,
- Nacisk na ząb sąsiedni, silny ból,
- Zagrożenie załamaniem szczęki lub żuchwy,
- Zapobieganie chorobom przyzębia,
- Ochrona korzenia zęba sąsiadującego przed resorpcją (zanikiem).
Ekstrakcja zębów zatrzymanych wymaga często interwencji chirurga. Każdy zabieg powinien być poprzedzony diagnostyką – zaleca się wykonanie zdjęć tomograficznych. Zabieg nie jest obarczony wysokim ryzykiem, choć mogą zdarzyć się powikłania, na przykład uszkodzenie nerwu, perforacja zatoki szczękowej, uszkodzenie koron lub korzeni zębów sąsiednich.
